JazzClub Nieuw & Diep op zondag 24 september
Een mooie traditie – ook in de jazz – is het eren van je helden, zij die je voorgingen in het avontuur van de muze. Frans Elsen was er zo een, pianist, bebopper, docent, arrangeur en ook één van de eersten in Nederland, die ons lieten kennismaken met de elektrische piano, de Fender Rhodes.
Zondag betoonden Eric Ineke en zijn Frans Elsen Factor deze eer op gepaste wijze met een prachtig optreden in Jazzclub Nieuw & Diep in de kleine zaal van De Kampanje voor een toch wat teleurstellend klein publiek. Het podium zag er prachtig uit met rechts de Rhodes in een fraaie Fender Tweed uitvoering, een mooi setje vormend met de Fender Bassman Tweed versterker en geheel links de stokoude Gibson ES 125, ooit door Wim Overgauw geschonken aan de gitarist van dienst Martijn van Iterson. In het midden een oud, geel Gretch kitje van de bandleider. Over traditie gesproken!
Pianist Juraj Stanik opende met fraaie sferische figuren op de Rhodes waarna het septet losbarstte in een spetterende uitvoering van Ringebu, de eerste compositie van de Norway cyclus, geschreven door Frans Elsen tijdens een vakantie in het hoge noorden van Noorwegen, waar hij verbleef in een blokhut. Ringebu bleek een heel fijn stuk jazzrock te zijn met een heerlijke, funky groove, met tempowisselingen en veel elkaar snel afwisselende solo’s van Rik Mol op trompet, Marco Kegel op altsax en Stanik op de Rhodes.
Veel breaks ook, die vooral ook gebruikt werden om het stuk steeds weer opnieuw op te starten voor nog meer solo’s. Het zevental kwam hierdoor snel ‘op stoom’ en het publiek in de mood voor nog meer moois. En dat moois diende zich hierna direct aan met een prachtige sfeervolle jazzwals, getiteld Harpefoss. Het zou gaan om een waterval en dat kon je met je ogen dicht ook best horen in het fraaie meanderende thema, strak door het koper samengespeeld. Het geluid was krachtig en helder en de arpeggio’s van gitaar en piano kringelden heerlijk om elkaar heen als verkoelende waterdruppels tijdens een boswandeling.
En wat is zo’n driekwartsmaat toch lekker in de jazz, zeker als die gespeeld wordt door een ritmesectie met Eric Ineke, die gedreven als Elvin Jones zijn Gretch klop gaf. Samen met percussionist Bart Fermie en Marius Beets op een elektrische Fender (Jazz)basgitaar joeg hij zijn mannen op naar grote hoogten. Een gespreid bed voor een werkelijk adembenemende, lange en fraai opgebouwde sax solo van Marco Kegel.
Die ook weer geweldig werd overgenomen door Rik Mol op de bugel. We hadden hem al een tijd niet meer gezien – wat is hij goed geworden! Hierna werd er wat gas teruggenomen voor smaakvolle solopartijen van Iterson en Stanik, waarbij tijdens de pianosolo de intensiteit weer toenam en het stuk met het prachtige thema tot een eind werd gebracht, zoals het ook begon door Bart Fermie met sfeervolle exotische percussie.
Misschien wel het mooiste nummer van de dag is Skäbu. Een door het koper strak en krachtig samengespeeld lang melodisch thema op een intrigerend ritme. Hierin excelleerde met name Martijn van Iterson met een lekker lang uitgesponnen solo waarin hij al zijn kwaliteiten kon etaleren. En die zijn niet gering. Hij speelt in de traditie van Wes Montgomery razendsnelle notenreeksen, die afgewisseld werden met virtuoze akkoordencombinaties.
Ook in dit stuk weer een lange krachtige trompetsolo van Mol, die ook in de hoogste registers over een enorme power beschikt: Dizzy! Tijdens deze solo wordt de groove steeds hectischer met snelle stuwende pianoakkoorden. In Otta pakte Marius Beets weer zijn vertrouwde contrabas op. Otta heeft ook een heel andere sfeer dan de rest van de Norway cyclus. Dit is goede oude bebop à la Ornette Coleman in een razend tempo en met een hoog octaangehalte gespeeld. Maar bandleider Ineke draait daar met zijn 76 jaren zijn hand niet voor om. Pfft!
Na de pauze, waarin de meegereisde man van het Nederlands Jazzarchief goede zakendeed met de verkoop van veel prachtige Cd’s en Lp’s, begon het septet de tweede set met Mordor, weer helemaal jazzrock uit het begin van de jaren 70. Een herhalende pianoriff van Juraj Stanik, blazers er overheen en grooven maar. Chorussen met veel afwisselende soloruimte voor de blazers en pianist Stanik, die heel goed uit de voeten kan op de Rhodes en er ook zichtbaar plezier in had. Dat betrof trouwens het gehele septet, het spelplezier spatte er echt vanaf. Enige hilariteit ontstond toen er een valse noot op het podium rondwaarde. De heren stopten met spelen en keken elkaar onderzoekend aan: wie is hier ‘out of tune?’ De dader is nog niet gevonden!
Marco Kegel kreeg de ruimte om te schitteren in de Coleman Hawkins klassieker Body & Soul, dat gold ook voor van Iterson en Marius Beets, nu weer op zijn oude vertrouwde contrabas.
Percussionist Bart Fermie, die het gehele concert een beetje op de achtergrond bleef, maar ondertussen zijn syncopes op onder andere twee kleine conga’s, uitstekend verweefde met die van Eric Ineke, kreeg op het einde van het vrolijk swingende slotstuk Ah-Mooh zijn terechte plek onder de spotlights met een schitterende lange ritmische break met twee – mij zeer onbekende – percussiestukken.
Het was een mooie afsluiting van een prachtig concert door een septet met louter toppers.
