Jazzclub Nieuw&Diep – Kleine zaal theater de Kampanje
Daar waren ze weer, na 14 jaar terug in Den Helder, de tovenaarsleerlingen van de jazz: The Ploctones!
Voor een vrijwel uit verkochte Jazzclub N&D was het veni vidi vici voor de heren. Want het publiek was gretig en ontvankelijk voor dit stelletje klasbakken. Het zou een gedenkwaardig concert worden, want ook voor uw recensent was de muziek weerbarstiger en ondoorgrondelijker dan ooit. Vanaf de ijle en meanderende openingsflarden gitaar met behulp van aardig wat elektronica en een volumepedaal hadden ze de zaal in hun ban.
The Ploctones zijn er voor de vrije geesten, zoals zijzelf, geen hokje past ze, alles ademt avontuur, het is een grote ontdekkingsreis, onder het motto ‘The Sky Is The Limit’. Ben je van de ene verbazing nog net bekomen, dan zit je alweer op een ander spoor. ‘Waar gaat dit allemaal naar toe?’ spookt het voortdurend door je hoofd. De composities, veel van Anton Goudsmit, lijken behoorlijk richtingloos en kennen nauwelijks een structuur, zoals we die bij de meeste andere muziek wel kennen. Grooves zijn haast niet te bespeuren.
Er is een voortdurend spanningsveld tussen drummer Martijn Vink en de andere heren, zo lijkt het. En dat is nou ook juist de bedoeling waarschijnlijk. Vink lijkt er continu op uit te zijn om zijn partners op het verkeerde been te zetten, te ontregelen. Terwijl hij strak voor zich uit kijkt onder de grote klep van zijn honkbalpetje syncopeert hij de anderen tureluurs en horendol met zijn sticks en brushes en zij proberen weer bijna amechtig om niet om te vallen en valkuilen te ontlopen. Hoogtepunten waren de regelmatig terugkerende ostinato’s met gitaar, sax en bas, waarbij Vink met sardonisch genoegen de heren op de kast probeert te krijgen met zijn onnavolgbare roffels en snelle reeksen triolen. Maar ze geven geen krimp, de accenten blijven strak als een atoomklok, waarna de lach kan doorbreken. Misschien van opluchting? Nee, deze heren weten waar ze mee bezig zijn; ze zijn op avontuur.
Prachtig is het samenspel van saxofonist Efraïm Trujillo met Goudsmit, afgewisseld met veelal korte solo-excursies van beiden. Ondertussen speelt Jeroen Vierdag zijn eigen partij, afwisselend op contrabas en basgitaar. Hij geeft de hele zaak een stevige ondergrond, robuust laag met de staande bas en strak hard met z’n Fender Jazzbass. Zijn partijen lijken geheel op zichzelf te staan, met name melodisch, maar ritmisch speelt hij ongelofelijk strak mee met ‘de voortdurend op jacht zijnde’ Vink. Iemand naast mij zag wel een gelijkenis met een rockband als King Crimson, met drummer Bill Bruford. Ja, zeker, daar zit wat in, maar ikzelf dacht ook aan – nog gekker – een band als The Who. De letterlijk waanzinnige drummer Keith Moon en zijn maat in het laag, John Entwistle. Ook zo’n lekker stel. Het fijne van Jeroen Vierdag is ook, dat hij de contrabas en de elektrische bas beiden uitstekend beheerst. Zo gaf hij diverse fantastische solo’s op beide instrumenten.
In elk stuk van The Ploctones gebeurt zoveel, dat het mij niet verkeerd lijkt om de heren vier keer achterelkaar te zien. Eerst alleen letten op Goudsmit, daarna de anderen. Als je bijvoorbeeld ‘meegaat’ met de geweldige solo-uitspattingen van de gitarist van dienst, dan mis je zo een geweldige baspartij.
Trujillo geeft niet alleen fraaie korte solostatements, met snelle, maar soepel gespeelde notenreeksen, die het hele register van de tenorsax bestrijken, maar speelt ook subtiele ingehouden begeleidende partijen. Samen met Goudsmit geeft hij de band een energieke uitstraling op het podium. Hij met soepele swing in de heupen en de gitarist met hoekige motoriek en dito grimassen.
De muziek van The Ploctones mag dan zeer vrij, avontuurlijk en onnavolgbaar zijn, het wordt allemaal gespeeld met een losse ‘vrije jongens houding’, geheel ongekunsteld – er is geen papieren noot op het podium te bekennen. De titels van de gespeelde stukken daarentegen lijken soms wel wat gezocht: Paalangst(?), Monddood(?), Ben Benieuwd(?), Magic Chipmunk(?). Ach, het mocht de pret niet drukken – ‘What’s in a name’ zei Shakespeare ooit al. ’Monddood’ werd nog toegedicht als een fout van een spellingsprogramma, de oorspronkelijke naam was Monsoon. Hoe dan ook bleek dit een geweldig meeslepend stuk te zijn dat door Martijn Vink op schitterende wijze tot een magistrale climax werd gebracht, na weer een lang, indrukwekkend ostinato. Hierbij stonden de heren Goudsmit en Trujillo aanvankelijk nog olijk als The Shadows, synchroon met hun instrument zwaaiend, collega Vink uit te dagen, maar al snel moesten de olijkerds strak aan de bak om samen met de noest doorspelende Jeroen Vierdag en de weergaloze Martijn Vink het concert knallend af te sluiten. Na een staande ovatie kwamen de toppers nog even terug voor een korte encore. Iedereen blij.
