Kika Sprangers Quintet in JazzClub Nieuw & Diep op zondag 19 februari 2023.
Op een steenworp afstand van Bastion Pierre, waar de voorgaande nacht nog was bezwangerd van alaaf’s en hoempapa’s, opende saxofoniste Kika Sprangers haar concert – zeer contrapuntisch – in pastorale sfeer met een lange introductie op de sopraansax van Swims, haar compositie, die bijna in de prullenbak was beland. Haar kwintet viel haar bij na enige aarzelende tikjes op de bekkens van drummer van dienst, Jamie Peet. De toon was gezet en het publiek volgde de verrichtingen van het jonge gezelschap ademloos.
Bandleider en componiste Kika Sprangers, 28 jaar pas, voelt zich als een vis in het water op het podium, getuige haar ogenschijnlijk ontspannen en zelfverzekerde uitstraling. De muziek die zij schrijft in samenwerking met haar muzikale partners kun je betitelen als jazz 3.0; jazz die meer is geworteld in Europese muzikale tradities, dan in haar trans-Atlantische oerbronnen. Kika vertelt tussen de nummers door op ontspannen wijze over de ontstaansgeschiedenis van haar composities, waarbij ze herhaaldelijk de vemaledijde coronaperiode benoemde, die wellicht later voer wordt voor musicologen, want volgens haar waren de lockdowns een periode van ongekende creativiteit, die zij ook bij collega musici had ervaren. Haar covidalbum kreeg de titel Mind’s Eye en is bedoeld als ode aan de verbeelding: als de mens in isolatie aan zichzelf is overgeleverd, dan is de verbeelding immers een kostbaar bezit.
De muziek van het Kika Sprangers Quintet is echte luistermuziek, waar je enige moeite voor moet doen, maar waardoor je dan – als beloning – meegenomen wordt op een reis met prachtige in- en vergezichten. Niet voor niks heeft een van de composities de fraaie titel A Picture Paints A Thousand Words. Kika bespeelt haar alt- en sopraansax beheerst met een smaakvolle opbouw van notenreeksen met een soms fluwelen toon – schrille uithalen in het hoog of het boerse laag waren er in de muisstille en goedgevulde kleine zaal niet te horen.
Wat het Quintet echt uniek maakt is het samenspel van Kika met zangeres Anna Serierse. Vrije Geluiden presentatrice Giovanca heeft dat heel treffend benoemd als een ‘klank-klik’. Serierse schildert geen woorden maar vocaliseert louter in een voortdurend samenspel met de saxofoon. Het was bij vlagen indrukwekkend hoe riet en stemband zich met elkaar vervlochten, zich aftastend langs elkaar heen bewogen en als apotheose samenvloeiden in één of tweestemmigheid. Zo begint All We Have Left met een bijna madrigale opening van beiden, waarna klaterende arpeggio’s en ondersteunende pianoakkoorden van Koen Schalkwijk het stuk verder richting geven.
Bassist William Barrett met een stuwende bas solo en slagwerker Jamie Peet zetten dan de zaak naar hun hand, zodat in een in intensiteit toenemende ritmiek, Serierse en Sprangers hun stemmige en melodieuze solo’s kunnen spelen. Mooi stuk.
Building Castles In The Air wordt geopend met een eenvoudig herhaald thema op de Wurlitzer piano. Koen Schalkwijk betoonde zich hier ook als een smaakvol pianist met mooi opgebouwde solo op deze elektrische piano. Bassist William Barrett – hoewel enigszins gehandicapt door wat onwillige apparatuur – vervult samen met slagwerker Jamie Peet een zeer belangrijke rol in deze muziek. Want, terwijl deze composities ver verwijderd zijn van swing en groove, brengen zij de broodnodige balans aan, zodat de muziek niet te wollig wordt. Want dat gevaar sluipt er soms wel wat in – althans wat uw recensent betreft.
Gelukkig is daar dan Jamie Peet, die voor het eerst meedeed. Wat een drummer is dat toch! The Master Of Cymbals (vrij naar Master of Puppets van Metallica), zo mag hij toch wel genoemd worden. Wat een beheersing, zowel in dynamiek als in zijn dwarse syncopen. De Monk van het slagwerk! Zoals hij zijn bekkens bespeelt, aait, streelt, geselt! Een beetje als Joost Lijbaart, maar dan met soms explosieve erupties op de meest onverwachte momenten. Het verschafte de muziek van het Kika Sprangers Quintet de broodnodige luchtigheid als tegenwicht voor al te pastorale zweverigheid. De eerste set werd afgesloten met en ‘vrolijk liedje’, met als titel Ridderspoor. Een mooie afsluiting van een fraaie eerste set, zodat het publiek zich in galop naar de bar kon begeven.
De tweede set was als geheel nog wat sterker met een van de hoogtepunten Placebo. Een herhalend thema op altsax en een fraaie contrapuntische melodielijn van Serierse, ondersteunt door een stuwende ritmesectie in een huppelende groove. Heel lekkere losse solo van Kika waarna Anna het nummer strak afrondt in een plotseling einde. Maar het echte hoogtepunt zit aan het einde van de set: Mind’s Eye, de titelsong van het album. Na een impressionistisch intro van Koen Schalkwijk op de vleugel vallen beide dames op kippenvel verwekkende wijze, ijzingwekkend unisono in met een prachtig ijle, hemelse melodielijn. Wat een beheersing, vooral ook van de zangeres, die steeds loepzuiver en met een zeer beheerste dynamiek zingt en steeds in balans blijft met de saxofoon van de bandleider. Hun duet in deze song wordt prachtig tegenwicht geboden door een zeer fraaie pianopartij van Schalkwijk.
Het moge duidelijk zijn dat dit Kika Sprangers Quintet een absolute must is voor elke muziekliefhebber. Misschien is Kika al een diva, want op deze carnavalszondag was er zelfs een fan uit Geleen, Limburg(!), toch het hart van carnaval, afgereisd naar ‘uithoek Nieuwediep’, wat toch wel zeer opmerkelijk genoemd mag worden.
Tekst Gerard Hoekmeijer, Foto’s Petro vd Herik, Joop vd Water en Fred Geldermans
